Journal of Research in Turkic Literatures

Investigation of Idioms and Proverbs in Turkish Language in Terms of the Functional Uses of the Language

Türkçede Dile Dair Deyim ve Atasözlerinin Dilin İşlevsel Kullanımları Açısından İncelenmesi

Şerifenur Atayoğlu 1 * ,
Doğan YÜCEL 1
1 Internatıonal Burch University* Corresponding Author
Download PDF (Turkish)
Journal of Research in Turkic Literatures, Volume 3, Issue 1, December 2022, pp. 11-25
OPEN ACCESS VIEWS: 985 DOWNLOADS: 1225 Publication date: 15 Dec 2022
ABSTRACT (English)
Proverbs and idioms are unchanging parts of culture. Idioms and proverbs are of great importance in terms of both education and culture. Because the customs, traditions and beliefs of the society are hidden in the culture of that language. Proverbs and idioms; It is the biggest indicator of Turkish culture and the richness of Turkish. If this richness is utilized, language education, the rules of the language and the power of expression will be much more permanent. In this study, the functional use of language within the framework of language education of these anonymous products was evaluated and analyzed. Because proverbs and idioms are events that have already happened or are possible to live. Document analysis was used in the study. The aim of the study is to reveal idioms and proverbs about language in Turkish in the form of numerical data according to Jakobson's classification and to interpret the results. As a result, Of the 81 proverbs examined, 32 were used in referential function, 1 in emotional function, 18 in receiver activation function, 9 in channel control function, 2 in translingual function, 19 in poetic function. Of the 493 idioms, 169 were used in referential function, 81 in emotional function, 107 in receiver activation function, 62 in poetic function, 64 in channel control function, 10 in translingual function. In this study, it was seen that the functional use of language in proverbs and idioms was at the highest rate in referential function. While the lowest rate in idioms was seen in the extralinguistic function, in the proverbs it was seen in the function related to excitement. At the same time, a very low rate of translingual function was observed in proverbs.
ABSTRACT (Turkish)
Atasözleri ve deyimler kültürün değişmeyen parçalarıdır. Hem eğitim hemde kültür açısından deyimler ve atasözlerinin önemi büyüktür. Çünkü toplumun adetleri, gelenek-görenekleri, inanışları o dilin kültüründe saklıdır. Atasözleri ve deyimler; Türk kültürünün ve Türkçe’nin zenginliğinin en büyük göstergesidir. Bu zenginlikten faydalanıldığı takdirde dil eğitimi, dilin kuralları ve ifade gücü çok daha kalıcı olacaktır. Atasözleri ve deyimlerin öğretilmesi dil öğretiminde bir yöntem olarak kabul edilmelidir. Çünkü atasözleri ve deyimler önceden yaşanmış veya yaşanması mümkün olan olaylardır. Çalışmada döküman analizi kullanılmıştır. Çalışmanın amacı Jakobson’un tasnifine göre Türkçede dile dair deyim ve atsözlerini sayısal veriler şeklinde ortaya koymak ve sonuçları yorumlamaktır. Sonuç olarak; incelenen 81 atasözünden 32 tanesi göndergesel işlevde, 1 tanesi heyecana bağlı işlevde, 18 tanesi alıcıyı harekete geçirme işlevinde, 9 tanesi kanalı kontrol işlevinde, 2 tanesi dil ötesi işlevde, 19 tanesi şiirsel işlevde kullanılmıştır. 493 deyimden 169 tanesi göndergesel işlevde, 81 tanesi heyecana bağlı işlevde, 107 tanesi alıcıyı harekete geçirme işlevinde, 62 tanesi şiirsel işlevde, 64 tanesi kanalı kontrol işlevinde, 10 tanesi dil ötesi işlevde kullanılmıştır. Yapılan bu araştırmada atasözleri ve deyimlerde dilin işlevsel kullanımı göndergesel işlevde en yüksek oranda olduğu görülmüştür. Deyimlerde en düşük oran dil ötesi işlevde görülürken atasözlerinde heyecana bağlı işlevde görülmüştür. Aynı zamanda atasözlerinde de dil ötesi işlevde ciddi manada az bir oran görülmüştür.
KEYWORDS (English)
Functional use of language, proverbs, idioms, language and culture
KEYWORDS (Turkish)
Dilin işlevsel kullanımı, atasözleri, deyimler, dil ve kültür
CITATION (APA)
Atayoğlu, Ş., & YÜCEL, D. (2022). Investigation of Idioms and Proverbs in Turkish Language in Terms of the Functional Uses of the Language. Journal of Research in Turkic Literatures, 3(1), 11-25. https://doi.org/10.47580/tead.312
REFERENCES
  1. Aksoy, Ö. A. (1971). Atasözleri ve deyimler sözlüğü. TDK Yayınları
  2. Aksoy, Ö. A. (1988). Atasözleri ve deyimler sözlüğü (2 cilt). İnkılâp Yay.
  3. Aksoy, Ö. A. (1993). Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü (I-III). İnkılap Kitabevi.
  4. Chomsky, N. (2001). Dil ve Zihin. (Çev. Ahmet Kocaman). Ayraç Yayınevi.
  5. Elçin, Ş. (1986). Halk edebiyatına giriş (Cilt. 10). Kültür ve Turizm Bakanlığı.
  6. Esin, B. (2011). Dil Eğitiminde Bir Araç Olarak Atasözü. (ss. I/605-628). (Yay. Haz. Zeki Dilek, Mustafa Akbulut, Zeynep Korkmaz, Zeynep Bağlan Özer, Reşide Gürses, Banu Karababa Taşkın), İçinde. ICANAS 38.
  7. Güven, N. & Bal, S. (2000). Dil Gelişimi ve Eğitim, 0-6 Yaş Dönemindeki Çocuklar İçin Destekleyici Etkinlikler, (1. Baskı). EPSİLON Eğitim Dizisi.
  8. Izgar, H. (1995). Değerlerimiz Evrensel Midir?, Eğitim Yönetimi Dergisi, 1(3). 27-209.
  9. Jakobson, R. (1960). Linguistics and Poetics, (ss. 350-377), (Yay. T. Sebeok), İçinde: Style in Language, M.I.T. Press.
  10. Kara, Ş. (2004). Ana Dil Edinimi ve Erken Yaşta Yabancı Dil Öğretimi. Eğitim Fakültesi Dergisi 17(2), 295-314.
  11. Karataş, T. (2001). Ansiklopedik Edebiyat Terimleri Sözlüğü. YediGeceKitapları.
  12. Kerimoğlu, C. (2016). Dilin Kökeni Arayışları I: Dilin Kökeniyle İlgili Akademik Tartışmalar. Dil Araştırmaları Dergisi, 18, 47-84.
  13. Kılıç, V. (2007). Dilin İşlevleri: Metin Eylem Kuramı Yaklaşımı. Sosyal Bilimler Dergisi, 1 (2), 124-138.
  14. Mieder, W. (2004). Proverbs: A handbook. Greenwood Publishing Group.
  15. Müldür, F. (2016). Noam Chomsky’de evrensel dilbilgisi kavramı: Gelişimi, kapsamı ve başlıca dil yaklaşımları içindeki yeri. Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi, Mardin Üniversitesi SBE.
  16. Onan, B. & Özçakmak H. (2011). Türk atasözlerinde dil farkındalığı ve işlevsel dil kullanımı. Milli Folklor, 23(91), 91-100.
  17. Saraçoğlu, M. E. & Minnetoğlu, İ. (2002). Örnekli ve Açıklamalı Türkçe Deyimler Sözlüğü. Bilge kültür sanat yay.
  18. Saussure De F. (1985). Genel Dilbilim Dersleri. (Çev: Berke Vardar). Türk Dil Kurumu Yayınları.
  19. Sinan, A. T. (2001). Türkçenin deyim varlığı. Kubbealtı Yayınları.
  20. TDK (1955). Türkçe Sözlük. TDK Yayınları.
  21. Turgut, T. (1998). Örgütsel davranışta değerlerin yeri. Endüstri ve Örgüt Psikolojisi, 2, 35-48.
  22. Ulutaş, A. & Aksoy, A. B. (2016). Altı yaş çocuklarının ilkokulda okuduğunu anlama becerilerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 4(2), 215-228.
  23. Yurtbaşı, M. (2012). Sınıflandırılmış Deyimler Sözlüğü. Excellence Publishing.
LICENSE
Creative Commons License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.