Journal of Research in Turkic Literatures

A Study on a Turkish Idiom (Баш на баш) in the Russian Language

Rus Dilindeki Bir Türkçe Deyim (Баш на баш) Üzerine İnceleme

Kerami Unal 1 2 *
1 Kerami Ünal2 Kerami* Corresponding Author
Download PDF (Turkish)
Journal of Research in Turkic Literatures, Volume 3, Issue 1, December 2022, pp. 59-70
OPEN ACCESS VIEWS: 1224 DOWNLOADS: 819 Publication date: 15 Dec 2022
ABSTRACT (English)
---
ABSTRACT (Turkish)
Makale, Türk dillerinden alıntı yapılan ve argo olarak kullanılan deyimin etimolojik geçiş yollarını, dilbilimsel incelemesini, dil ve kültür etkileşiminin önemli yönlerinin bir tanımını sunmaktadır. Bu tür alıntıların alıntı yapan dilin genel yapısına uyum sağladığını söylemek mümkündür. Bahsedilen alıntı söz ve deyimlerin çoğu zaman anadilin temsilcileri tarafından fark edilmeden kullanıldığını görmekteyiz. Sözü edilen alıntılamaların etimolojik analizler yardımıyla tarihi hikâyesi ve alıntılanma sebepleri tespit edilebilmektedir. Rus ve Türk halkları arasındaki tarihi ilişkiler söz ve deyimlerin alıntı yapılmasına zemin hazırlamıştır. Yakın münasebetler sebebiyle Türk dillerinden çok sayıda söz Rus diline geçmiştir. Alıntılama sadece sözlerle sınırlı kalmayarak deyimlere de uzanmıştır. Bütün Türk dillerinde var olan баш на баш deyimi Rus dili tarafından kendi dil yapısına uygun bir şekilde alınmıştır. Rus ve Türk tüccarların pazarlık esnasında kullandıkları ve kaynağı Türk dilleri olan deyim Rusça sözlü olarak kullanılmaya başlanmıştır. Uzun yıllar Rus dilinde sözlü aktarım marifetiyle yaşamını sürdüren баш на баш deyimi Rus şair, yazar, ozan ve aydınların yazılı eserler vermesiyle kaynaklara geçmiştir. Rus dilinin taşıyıcıları tarafından kullanılan deyim varlığını sürdürmektedir. Rusça sözlüklerde hangi bölgeden ve hangi Türk dilinden veya dillerinden alıntılandığı halen de tartışma konusudur.
KEYWORDS (English)
---
KEYWORDS (Turkish)
Alıntı deyimler, Türk dilleri, Rus dili, argo sözler
CITATION (APA)
Unal, K. (2022). A Study on a Turkish Idiom (Баш на баш) in the Russian Language. Journal of Research in Turkic Literatures, 3(1), 59-70. https://doi.org/10.47580/tead.314
REFERENCES
  1. Çotuksöken, Y. (1992). Deyimlerimiz. İstanbul: Özgül Yayınları Eğitim ve Öğretim Kaynak Kitaplar Dizisi. Franklin, B. (1758). The Way to Wealth. USA: Published September 1st, 1986 by Applewood Books.
  2. Gökdayı, H. (2008). Türkçede Kalıp Sözler. Bilig(44), s. 89-110.
  3. Kenzalin, K. (2017). Türk Dünyasında Deyim Bilimi Çalışmaları. Türk Dünyası, (43), s. 107-124.
  4. Yüceol Özezen, M. (2001). Türkçe Deyimler Üzerine Birkaç Söz. Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, 2(600), s. 869- 879.
  5. Ахманова, О.С. (1957). Очерки по общей и русской лексикологии. Москва: Государственное учебно-педагогическое издательство министерства просвещения РСФСР.
  6. Акматалиев, А. (2010). Кыргыз тилинин сөздүгү. Бишкек: Аврасия Пресс.
  7. Бообекова, К. (2013). Жүрүш-турушка байланыштуу кыргызча-түркчө фразеологизм. (İnsan Davranışıyla İlgili Türkçe Kırgızca Deyimler). Бишкек: Avrasya Press.
  8. Вопросы фразеологии. Труды Самаркандского гос. ун-та им. А. Навои, I. (1972). 1. Самарканд: Самарканский государственный университет.
  9. Ганжина, И.М. (2001). Словарь русских личных имён. Москва: Астрель.
  10. Даль, В. И. (1911-1912.). Толковый словарь живого великорусского языка. Москва: Издание книгопродавца- типографа М.О. Вольфа.
  11. Жанұзақов, Т. (1999). Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі. Алматы: Дайк-Пресс.
  12. Жуков, В.П. (1967). Фразеологизм и слово (На материале современного русского языка). Докторская диссертацая. Ленинград: ЛГПИ.
  13. Кеңесбаев, І. (1977). Қазақ тілінің фразеологиялық сөздіғі. Алматы: Ғылым.
  14. Михельсон, Мориц Ильич. (1896-1912). Русская мысль и речь : свое и чужое : опыт русской фразеологии : сборник образных слов и иносказаний. Санкт-Петербург: Академия наук.
  15. Молотков, А.И. (1978). Фразеологический словарь русского языка. Москва: Наука.
  16. Осмонова, Ж., Конкобаев, К., Жапаров, Ш. (2015). Фразеологический словарь кыргызского языка (Кыргыз тилинин фразеологиялык сөздүгү). Бишкек: Институт языка и литературы имени Ч. Айтматова НАН КР.
  17. Серов, В.В. (2003). Энциклопедический словарь крылатых слов и выражений. Москва: Локид-Пресс.
  18. Татар теленең аңлатмалы сүзлеге. (1977). Казан: Татарстан Китап Ншрияты.
  19. Тихонов, А.Н. (1990). Словообразовательный словарь русского языка. Москва: Русский язык.
  20. Толковый словарь кыргызского языка. (2015). Бишкек.
  21. Ураксин, З.Г. (1975). Фразеология башкирского языка. Наука, Москва. Москва: Наука. Успенский, Л.В. (1960). Ты и твое имя. Ленинград: Детгиз.
  22. Ушаков, Д.Н. (1935-1940). Толковый словарь русского языка. Москва: Государственное издательство иностранных и национальных словарей.
  23. Фаткуллина, Ф., & Сулейманова, А. (2015). Тюркизмы в русской лингвокультуре.
  24. Современные проблемы науки и образования, 371-377.
  25. Фёдоров, А.И. (2008). Фразеологический словарь русского литературного языка. Москва: Астрель, АСТ. Шипова, Е.Н. (1976). Cлoвapь Тюpкизмoв в Pуccкoм Языкe. Aлмa-Aтa: Наука KaзCCP.
  26. Юнал, К. (2003). К этимологии слова час. Язык и литература в поликультурном пространстве. Материалы региональной научно-практической конференции (18-19 декабря 2003г.). Бирск: Бирский государственный педагогический институт.
  27. Юнал, K. (2004). Военно-административная лексика турецко-тюркского происхождения в русском языке.
  28. (Диссертация). Башкирский госудврственный университет, Уфа.
  29. Юнал, К. (2007). Об устойчивом словосочетании баш на баш в русском языке. 38. ICANAS. 1, s. 1911-1915. Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu.
  30. Юналеева, Р.А. (2000). Тюркизмы русского языка. Казань: Таглимат. Юналеева, Р.А. (2005). Тюркизмы в русской классике. Казань: Таглимат. Egemen Qazaqstan gazeti web-sayfası (2005, 12, 23). Adresinden alındı. https://dic.academic.ru adresinden alındı.
  31. https://el-sozduk.kg adresinden alındı. https://ru.wikisource.org adresinden alındı.
  32. TDK: Türk Dil Kurumu. https://www.tdk.gov.tr adresinden alındı.
LICENSE
Creative Commons License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.